Fototitel: Sommige mensen voelen de regen, anderen worden gewoonweg nat!
Steeds vaker kom ik het begrip hypersensitiviteit of terwijl hooggevoeligheid tegen. Hetzij in publicaties of gewoonweg in gesprekken met mensen: ”Sorry, begrijp me niet verkeerd, ik zou wel willen, maar ik kan het niet, ik ben hooggevoelig!”. Of: “Nee, joh, die is zo gevoelig, die kun je beter zo laten en niet mee vragen”. Het lijkt erop of dat er steeds meer mensen zijn die ‘lijden’ aan hooggevoeligheid. Waar komt deze groeiende aandacht vandaan en wat is hooggevoeligheid nu eigenlijk precies?, vraag ik me af. Kortom, mijn fascinatie is opgewekt. Aanleiding om dit onderwerp verder uit te diepen. Mijn bevindingen deel ik graag in deze blog. Misschien helpt t je of voedt het jouw interesse op dit onderwerp.
Ik beschouw mezelf als een gevoelig persoon. Maar ok, elk mens is gevoelig. Ook al laat niet iedereen dit blijken. Mijn inziens, is het wel zo dat de één wat gevoeliger is dan de ander. Maar hoe zit het nu met hooggevoeligheid? Is dit een overgevoeligheid of toch iets anders? Zo ja, waarin zit dan het verschil? Belangrijker nog, welke last zou je ervan kunnen ondervinden en hoe zou je er dan anders mee om kunnen gaan? Wat betekent hoog gevoelig zijn in het contact met de ander?.
Groeiende aandacht voor (hoog)gevoeligheid in onze westerse samenleving
De groeiende aandacht voor hooggevoeligheid , vind ik op zich wel een logisch gevolg van onze Westerse samenleving waarin wij leven. Deze wordt steeds sneller en luidruchtiger. Soms denk ik met weemoed terug aan de tijd waarin veelal vragen per telefoon of post mij bereikte. Nu komen vragen via verschillende kanalen binnen en er wordt snel antwoord verwacht. Bij mails heb ik nog een dag respijt, maar via Whatsapp is de verwachting toch om binnen maximaal een aantal uur te reageren.
Ik merk vaker irritaties bij mezelf op, omdat ik bestookt word met de vele varianten die social media kent. Hoewel ik de bliebjes ervan uitzet, word ik toch dagelijks in de wereld van social media getrokken. Deels uit nieuwsgierigheid, deels uit ontstane gewoonte, maar zeker ook uit de verwachting vanuit mijn omgeving om te reageren. Met alle technologische ontwikkelingen in social medialand ontstaan er andere verwachtingen in onze samenleving. Snel antwoorden en vooral kort, want we hebben maar even de tijd. Geef je een te lang antwoord, dan loop je het risico dat de ander de kern van je boodschap mist. Met alle gevolgen van dien en dan nog niet te spreken over hoe jouw boodschap geïnterpreteerd kan worden. Social media dient ons gemak, maar kan ook een zeer complexe manier van goed contact onderhouden met jouw omgeving met zich meebrengen.
Verwachtingenmaatschappij
We leven in een verwachtingenmaatschappij, las ik ooit in een artikel. Een mooi gekozen term, die wat mij betreft de lading prima dekt. In ons contact met onze omgeving zijn we gewend geraakt om onze verwachtingen aan de ander te uitten, veel meer dan onze behoeften te uitten of bij elkaar te checken. Hoe vaak heb jij van jouw baas de vraag gesteld gekregen wat je zou willen betekenen in een klus die hij nog open heeft staan?
We zijn eraan gewend geraakt om de overtuiging te hebben de ander te verstaan, zonder doorvragen of checken opdat wij het goed hebben begrepen. We pikken hetgeen eruit dat past bij hetgeen wij verwachten te horen of plakken er zelfs onze aannames op. Of, hoe vaak heb je ervaren dat je in een vergadering horendol werd van iedereen die door elkaar spreekt om zijn/haar punt te maken in plaats van te luisteren naar wat de ander te vertellen heeft? Supervermoeiend! Ik haak dan af.
Dus de frequentie van overprikkeling begrijp ik wel. Er is nauwelijks ruimte voor afgestemd contact, een contact waarbij wordt gezocht naar wat voor een ieder past. De realiteit is dat we eerder overspoeld worden met social media berichten en verwachtingen vanuit onze omgeving. Het kan allemaal gewoonweg teveel worden. Ik kan daar met momenten behoorlijk veel last van hebben. Ik word continu uitgedaagd om over mijn eigen grenzen te gaan om aan verwachtingen te voldoen. En als ik niet oplet, dan gebeurt dit ook. Dat ik dan overprikkeld raak, begrijp ik. Ben ik dan overgevoelig geraakt of ook hooggevoelig?
Hooggevoeligheid, een overgevoeligheid?
Ik heb gelezen dat hooggevoeligheid en overgevoeligheid toch twee verschillende begrippen zijn. Ze worden vaak door elkaar gehaald. Overgevoeligheid, zo lees ik, is een emotionele kwetsbaarheid. Door eerder opgedane negatieve ervaringen in situaties ben je overgevoelig voor soortgelijke situaties in het heden. Bijvoorbeeld, wanneer je als kind je in jezelf in een keurslijf gezet voelde, kan je in soortgelijke huidige situaties overgevoelig reageren door bijvoorbeeld jezelf vroegtijdig terug te trekken of juist te rebelleren.
Bij hooggevoeligheid, begrijp ik, dan is er sprake van een genetische eigenschap. Deze eigenschap helpt je om bepaalde gevoelens makkelijker te identificeren. Bijvoorbeeld, bij binnenkomst in een ruimte heeft een hooggevoelig iemand eerder dan anderen door dat een ruzie dreigt te ontstaan. Hooggevoelige mensen voelen dit uitermate snel aan.
Een hooggevoelig persoon hoeft dus niet overgevoelig te zijn en visa versa. Hooggevoeligheid blijkt in je genen te zitten en daarmee niet te veranderen. Wel kun je leren om beter met hooggevoelig zijn om te gaan.
Wat kenmerkt hooggevoeligheid ?
In het boek van Marian van den Beuken ‘Hooggevoeligheid als uitdaging’ lees ik over wat hooggevoelige mensen typeert. Ik som ze even voor je op.
Hooggevoelige mensen:
- zijn vaak creatief en kunstzinnig. Hebben een rijke fantasie en sterke intuïtie. Door hun intuïtie en snel verbindingen kunnen leggen tussen ideeën, zijn ze niet altijd voor iedereen te begrijpen. Ze zijn minder goed in feitenkennis.
- zijn alert op gevaren. Signaleren deze in een zeer vroeg stadium. Kunnen hierdoor ook nogal eens beren op de weg zien en neigen dan tot tobberigheid.
- voelen direct aan of een atmosfeer vriendschappelijk is of niet. In een zakelijke, competitieve of vijandige omgeving functioneren zij aanmerkelijk minder goed. Ze zijn stressgevoelig, presteren minder goed onder werkdruk en als ze geobserveerd worden.
- zijn zeer gevoelig voor pijn (fysiek/psychisch) bij zichzelf en anderen. Gaan daardoor behoedzaam en voorzichtig met anderen om. Uit zelfbescherming zijn ze nogal eens terughoudend en afwerend.
- zijn zorgvuldig en accuraat. Ze zien snel als er iets mis is. Signaleren eerder fouten dan anderen en vermijden die ook meer. Ze zijn soms pietluttig, hebben een overdreven neiging tot perfectionisme.
- zijn spiritueel georiënteerd. Ze voelen zich vertrouwd met mystiek en het bovennatuurlijke. Ze zijn in staat om de eenheid te ervaren van al wat is. Zijn vaak degene die de vragen stellen van spirituele, filosofische en morele aard. Ze zijn erop gericht, heelheid in het menselijke bewustzijn te ontwikkelen en tot uiting te brengen. Als ze doorschieten in hun bevlogenheid, kunnen ze zweverig worden.
- zijn in staat tot een groet bezieling. Kunnen anderen goed motiveren en inspireren. Ze zijn visionair. Ze zien al mogelijkheden in een zeer pril stadium, waar dat voor anderen nog niet zichtbaar is. Wel lopen zij hierdoor de kans het contact met hun omgeving kwijt te raken.
- floreren het meest als ze recht uit hun hart kunnen werken. Ze zijn authentiek, origineel en creatief. Hebben een enorme rijkdom aan plannen en ideeën. In een werksituatie waar rollen en taken erg vastliggen, komen zij minder tot hun recht.
- houden van rust en stilte en zijn vaak ook de hoeders van rust, stilte en het kwetsbare op onze planeet. Ze kunnen slecht tegen drukte en lawaai.
- Hebben een diepe verbondenheid met de planten- en dierenwereld.
OK, en wat nu?
Deze lijst bekijkend, herken ik bij mezelf best een aantal punten. Zowel positieve als negatieve punten. Ik spreek liever niet van positief en negatief, maar het duidt wel het verschil tussen wat maatschappelijk eerder als positief en als negatief worden ervaren. Om maar een voorbeeld te noemen, ik vind mijzelf niet zweverig. Echter, ik zou liegen, als ik zou zeggen dat ik dit niet met enige regelmaat vanuit mijn omgeving terugkrijg.
Herken jij jezelf in bovenstaande opsomming? Zo ja, welke typeringen ervaar je als positief en welke niet? Leg niet alleen de nadruk op de schaduwzijde van de opsomming. Dit zou zonde zijn. Het mooie is dat alle typeringen die je herkent even waardevol zijn. Zowel de mooie als de minder mooie. Ze maken allen deel uit van wie je bent. Heb er geen oordeel over, ben trots op beiden kanten. Ze horen bij je en maken jouw tot wie je bent. Deze bewustwording helpt je in het herstellen van een positiever zelfbeeld, mocht jouw zelfbeeld eronder lijden.
Realiseer je ook dat jouw hooggevoelig zijn slechts een klein stukje van jezelf is. Je bent veel meer dan dit alleen. De opsomming is dan ook niet bedoeld om jezelf in deze categorie te plaatsen om vervolgens het etiket ‘hooggevoelig’ op jezelf te plakken. Je zelf teveel identificeren met hooggevoeligheid alleen, vergroot de kans dat je teveel ernaar gaat leven. Dat wil zeggen, je gaat je hooggevoeligheid inzetten om dingen waar je tegenop ziet uit de weg te gaan. Hierdoor ontkracht je jezelf, omdat je je sensitiviteit niet inzet in combinatie met alle andere kwaliteiten die je in huis hebt.
Vermijd het contact met ‘niet-hooggevoelige’mensen niet. Zij hebben eigenschappen die jouw als hooggevoelig mens kunnen ondersteunen. Zij zien geen beren op de weg, tobben minder en zijn meer ‘to the point’ om maar iets als mogelijke eigenschap van jouw tegenpool te noemen.
Het herkennen en erkennen van het verschil draagt bij aan het beter kunnen communiceren met minder gevoelige mensen. De wereld bestaat uit nu eenmaal uit wel- en niet-hooggevoelige mensen.
Als je veel problemen ervaart als gevolg van je hooggevoeligheid, dan is Gestalttherapie misschien een oplossing. Dit geldt overigens ook voor overgevoeligheid.
Boeksuggestie: Marian van den Beuken, Hooggevoeligheid als uitdaging.
Marian van den Beuken, was een van de eersten die het onderwerp in ons land uit de taboesfeer haalde.
